Wady postawy u dzieci - przyczyny, leczenie i zapobieganie skrzywieniom kręgosłupa
Autor: Beata Prasałek
Twoje dziecko pracuje na wadę postawy, jeśli godzinami siedzi przy biurku, przed telewizorem lub komputerem, jeśli spędza mało czasu na dworze i unika sportów. Obecnie wady postawy stanowią coraz poważniejszy problem dzieci. Wbrew pozorom wada postawy to nie tylko nienaturalne skrzywienia kręgosłupa. Jeżeli dziecko ma chore biodra, kolana lub stopy, wówczas chodzenie, stanie, bieganie, a nawet siedzenie może sprawiać mu ból. Żeby ten ból zmniejszyć - ustawia ono swoje ciało nienaturalnie (czyli niesymetrycznie, krzywo). Jeśli robi to stale, wówczas cały szkielet się deformuje. Pojawia się np. garb, “kurza" klatka piersiowa, brzuch zostaje wypchnięty do przodu. Takie wady postawy to nie problem estetyczny. Dziecko z dużą wadą ma też m.in. kłopoty z oddychaniem, szybciej się męczy, często miewa bóle głowy, utyka. Podczas zabaw nie nadąża za zdrowymi rówieśnikami. Bywa przez nich odtrącane, a to powód do stresu, a nawet depresji.
Skrzywienia kręgosłupa
• Skolioza to boczne skrzywienie kręgosłupa. Powstaje, gdy dziecko najszybciej rośnie, zwykle między 6. a 24. miesiącem życia, następnie między 5. a 8. oraz 11. a 14. rokiem życia. Objawy: gdy patrzymy na plecy dziecka z tyłu, widzimy, że kręgosłup nie tworzy linii prostej, ale wykrzywia się w łuki. Najczęściej wygięcia powstają na wysokości lędźwi, na odcinku piersiowym albo szyjnym. Najbardziej widocznym sygnałem skoliozy jest niesymetryczne ułożenie łopatek. Przyczyny: jest ich sporo - od wad wrodzonych kręgosłupa, złej budowy miednicy, nierównej długości nóg po brak ruchu, noszenie ciężkich toreb i nieprawidłową postawę podczas siedzenia.
• Lordoza – kręgosłup jest wygięty do przodu na odcinku lędźwiowym. Objawy: patrząc na profil dziecka, zauważamy, że ma ono wklęsłe plecy i wystający brzuch. Przyczyny: jest zwykle wynikiem krzywicy, gruźlicy, porażenia mięśni grzbietu, zwichnięcia biodra, ale również braku ruchu i niebezpiecznych przeciążeń kręgosłupa.
• Kifoza, czyli nadmierne wygięcie kręgosłupa w tył na odcinku piersiowym. Objawy: dostrzegamy to, obserwując plecy lub profil dziecka. Kifoza to tzw. okrągłe plecy, a nawet garb. Przyczyny: najczęściej powstaje w efekcie krzywicy lub jako następstwo zgniecenia kręgu, np. na skutek dźwignięcia zbyt dużego ciężaru przez dziecko. Chcesz sprawdzić, czy twoje dziecko ma problemy z kręgosłupem?
Zrób w domu prosty test: Jeśli cokolwiek cię zaniepokoi - zgłoś się szybko do ortopedy.
1. Poproś, by dziecko w samych majteczkach stanęło tyłem do ciebie. Przyjrzyj się, czy ma ramiona na tej samej wysokości i równe łopatki. Jeśli któreś ramię jest bardziej pochyłe, a któraś z łopatek niżej, sygnalizuje to wadę postawy. To samo dotyczy bioder. Gdy któreś jest bardziej wypchnięte w bok, mamy powód do zmartwienia.
2. Powiedz, żeby dziecko wykonało skłon do przodu, jakby chciało chwycić dłońmi palce stóp, ale nie zginało nóg w kolanach. Obejrzyj teraz dokładnie jego plecy - powinny być jednakowo wysklepione po jednej i po drugiej stronie kręgosłupa (każda asymetria jest niepokojąca). Przejedź kciukiem po kręgosłupie, delikatnie naciskając. Różowa linia, która się pojawi, powinna być prosta. Na koniec niech dziecko stanie do ciebie bokiem. Zobacz, czy plecy nie są zbyt okrągłe (garbate), a brzuch zanadto wypięty.
Ćwiczenia korekcyjne na kręgosłup. Jeśli wada postawy jest wcześnie wykryta (odstępstwo od pionu w przypadku kręgosłupa jest mniejsze niż 10 stopni i dziecko ma 7-8 lat), często wystarczą ćwiczenia korekcyjne i zmiana nawyków malca. Opisy ćwiczeń dla dziecka dostaniemy od ortopedy. Czasem też zleca on zajęcia rehabilitacyjne. Ważna jest zmiana trybu życia: dziecko powinno jak najwięcej się ruszać, chodzi bowiem o wzmocnienie mięśni i więzadeł stabilizujących kręgosłup. Z lekarzem lub rehabilitantem ustalmy też dyscypliny sportowe wskazane dla naszej pociechy. Na przykład przy skoliozie wskazane jest pływanie, piłka wodna, kajakarstwo, siatkówka, piłka ręczna i koszykówka. Nie jest natomiast wskazane uprawianie skoków, gimnastyki przyrządowej czy dźwiganie ciężarów. Przy lordozie zalecane jest pływanie na plecach, a przy kifozie - pływanie wszystkimi stylami na brzuchu, nie wolno zaś pływać na plecach, jeździć na rowerze, dźwigać ciężarów i gimnastykować się na przyrządach.